اقلیمـ رهایے

سیستم ارزی دو نرخی چه تاثیری بر بازار بورس می‌تواند داشته باشد. اول اینکه سیستم دو نرخی ارز باعث تضعیف ارزش پول ملی و به عبارتی ایجاد تورم می‌شود. این دقیقاً برعکس هدف سیاست‌گذار در اتخاذ سیاست ‌دو نرخی است.

اصرار سیاست‌گذار بر حفظ ارز 4200 تومانی از آنجا ناشی می‌شود که سیاست‌گذار نمی‌خواهد قیمت بعضی از به اصطلاح کالاهای اساسی افزایش پیدا کند. اما این سیاست باعث می‌شود ارز برای کالاهای دیگر کمیاب‌تر شود که به معنی افزایش قیمت ارز در بازار آزاد است.

علاوه بر آن، اتخاذ این سیاست باعث افزایش کسری بودجه‌ای می‌شود که هم‌اکنون هم بسیار بالاست. واقعیت این است که اولین و آخرین راه‌حل دولت برای کسری بودجه استقراض از بانک مرکزی یا به عبارتی چاپ پول است که همین باعث افزایش بیشتر تورم می‌شود.

توجه به این نکته لازم است که افزایش تورم، ریسک اقتصاد را به شدت افزایش می‌دهد مخصوصاً هنگامی که تورم در سطوحی مانند 20 یا 30 درصد باشد؛ معادل تورمی که در اقتصاد ایران وجود دارد.

تورم متغیر و بالا باعث بالا رفتن نرخ بهره در اقتصاد می‌شود. تورم باعث کاهش رشد اقتصادی می‌شود. ارز 4200 تومانی از کانال دیگری هم به اقتصاد ضربه می‌زند و آن اینکه ارزِ ارزانی که به کالاهای اساسی اختصاص داده می‌شود تولید‌کنندهِ خارجیِ آن کالا را بر تولید‌کننده داخلی ترجیح می‌دهد و همین باعث ضربه زدن به بخش‌هایی از اقتصاد می‌شود که اتفاقاً تولید در آن بخش‌ها از نظر سیاست‌گذار مهم بوده است.

درست است که اگر ارزش پول داخلی یک کشور کاهش یابد، با فرض آنکه عامل‌های دیگر تغییری نکنند، ارزش اسمی سهام در آن کشور افزایش پیدا می‌کند. اما تاثیر بر ارزش واقعی سهام چیز دیگری است. اگر افزایش تورم می‌توانست به افزایش قیمت سهام که قسمتی از ثروت یک ملت است بینجامد بسیاری از ملل پیشرفته جهان قبل از ما این سیاست را اتخاذ می‌کردند.

نتیجه‌گیری از این بحث ساده است: وجود سیستم دو نرخی باعث افزایش ریسک، افزایش نرخ بهره و کاهش رشد اقتصادی و هر سه اینها باعث کاهش ارزش سهام شرکت‌ها می‌شود. افزایش اخیر ارزش سهام در ایران نباید ما را گول بزند. کل ارزش سهام بازار ایران به اندازه کسری از ارزش سهام یک شرکت پر ارزش مبادله شده در بازار نیویورک است. اگر به فکر افزایش ثروت کشور هستیم باید سیاست‌هایی درست‌تر از این انتخاب کنیم.