ضحاک
نام او در اوستا بصورت آژی دهاک آمده است. مردی از بابل با سه سر سه پوزه و شش چشم. او پس از برانداختن جمشید هزار سال پادشاهی کرد.نام پدرش مرداس بود که به نیکی شهرت داشت ضحاک با فریب اهریمن پدرش را کشت .اهریمن به شکل جوانی خوشرو در آمد و بوسه بر شانه هایش زد و از آن محل دو مار رویید. بار دیگر اهریمن چون پزشکی وارد شد و چاره را در سیر کردن مارها با مغز سر جوانان دانست و به فرمان ضحاک آنگونه کردند که اهریمن گفت.ایرانیان از ستم او به ستوه آـمدند و کاوه آهنگر که پسرانش را در این وحشیگری ضحاک از دست داده بودپیشاپیش دیگران بند چرمی خویش رابر سر نیزه گذاشت و علیه ضحاک شورید و ایرانیان فریدون را که از نژاد جمشید بود به پادشاهی برگزیدند.به فرمان اهورامزدا ضحاک را در قله دماوند به بند کشیدند. مطابق عقاید زرتشتیان در آخر زمان ضحاک بند خود باز میکند و یک سوم مردان وستوران را نابود می کند وآنگاه اهورامزدا گرشاسب را از زابلستان بر می انگیزد تا او را از میان بردارد. نام آژی دهاک یاد آور نام آخرین پادشاه مادی است که البته با نسبت دادن او به بابلیان سازگار نیست . شاید نفرتی که از این پادشاه در ذهن مردمان به جا مانده سبب شده در اساطیر ما او را عنصری از نژاد بیگانه در نظر بگیرند .اما شاید دوران او نشاندهنده دوران غلبه بابلیان برمادها و پارسها باشد
آنچه را سرمای دی یکسر به نابودی سپرد
و آنچه را کولاک بهمن زیر پای خود فشرد
باز می سازد بهار.
فریدون مشیری