اقلیمـ رهایے

شاعر، نویسنده و متفکر بزرگ معاصر به سال 1308 شمسی در خانواده ای اهل شعر در شهر "بروجرد" پای به عرصه وجود نهاد. پنج سال ابتدایی عمرش را در مشهد گذراند و بعد به بروجرد بازگشت.دوران کودکی و نوجوانی خود را در این شهر سپری کرد . پدر مادرش "حاج دوخا محمد" متخلص به "رعنا" شاعری بسیار خوش قریحه و توانا بود و کسانی که دیوان "عارف قزوینی" را مطالعه نموده با غزل معروف وی، با مطلع:- دوش از زلف سیه یار گره وا میکرد رنگ انگشت خود از خون دل ما میکرد -که مورد استقبال "عارف" واقع گردیده آشنا هستند. نخستین شعرش را در سن ده سالگی در کلاس پنج ابتدایی گذراند. این شعر درباره? واقعه? عاشورا بود.معلمانش با این شعر وی را تشویق به سرودن شعر کردند. در 12 سالگی از بروجرد به تهران آمد و در سال هزار و سیصد و بیست در تهران در یکی از دبیرستان های شبانه به ادامه تحصیل پرداخت و در سال 1327 موفق شد در رشته ادبی دیپلم بگیرد . مطالعه شبانه روزی وی باعث گردید در مدت کوتاهی بر ادبیات فارسی، عرب و بطور کلی ادبیات جهان تسلط کامل پیدا نماید و بعنوان یکی از سخنرانان برنامه "مرزهای دانش" رادیو، که در آن زمان وزین ترین برنامه های رادیوئی بود در کنار اساتید بزرگی همچون "محیط طباطبائی" و "ضیأالدین سجادی" به سخنرانی بپردازد. این ادیب گرانقدر و شاعر بزرگ با آنکه در همه زمینه های شعری قدرت خویش را به نمایش می گذاشت، اما به "قصیده" بیشتر از سایر انواع شعر عشق می ورزید و به حق لقب بزرگترین قصیده سرای معاصر بعد از "ملک الشعرای بهار" را از آن خود ساخت. وی با تصحیح "دیوان سلمان ساوجی" در سن 22 سالگی انتشار نخستین مجموعه شعر خود با نام "از کاروان رفته" که گنجینه ارزشمندی از شعر مفاخر فارسی است، تحسین تمامی صاحبنظران را نسبت به خود برانگیخت. در سالهای بعد با خلق آثار "پالیزان" و "از امروز تا هرگز" قدرت نویسندگی وی را در حد "رامبو" و "بودلر" ارزیابی نموده و یکی از اساتید بزرگ ادبیات ایران دکتر خانلری یا دکتر زرین کوب در نقد کتاب "پالیزان" ضمن تمجید از محتوای این اثر اظهار داشت: "مهرداد اوستا با خلق این اثر (سبک جدیدی) را به سبکهای نگارش جهان افزوده است." استاد اوستا به تمامی دستگاهها و گوشه های موسقی ایرانی آشنائی دقیق داشت و درست نیم ساعت بعد از لحظه ای که در تالار وحدت (17 اردیبهشت ماه 70) چشم از جهان فروبست در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران کلاس "تاریخ موسقی" داشت. استاد اوستا بیش از 40 اثر تحقیقی و یا تألیفی در زمینه ادبیات و هنر از خود به یادگار گذاشته که بیش از 20 اثر آن در زمان حیات ایشان منتشر گردیده و بقیه آنها آماده چاپ می باشد که مهمترین این آثار "از کاروان رفته"، "حماسه آرش"، "شراب خانگی ترس محتسب خورده" و "راما" (در شعر)، "پالیزان" و "از امروز تا هرگز" (در نثر داستانی)، "تیرانا" (در نثر انتقادی)، "عقل و اشراق" (در فلسفه)، "اندیشه فلاسفه شرق و غرب"، "روش تحقیق در دستور زبان و شیوه نگارش فارسی"، "رساله ای در فلسفه، منطق، روانشناسی واخلاق"، "روش تحقیق درزیباشناسی" و "نقد و بررسی افسانه های ملل" (در چندین جلد)، "منطق کلام حافظ" و "منطق کلام فردوسی"، "منطق کلمات"، "منطق حماسی مهابرات"، "نقد وبررسی آثار سنائی"، "تصحیح کلیات شیخ سعیدی"، "تصحیح دیوان ابوسعید ابوالخیر"، "تحلیل نوروز نامه و رساله وجود عمر خیام نیشابوری"، "تحلیل فلسفی و علمی پیرامون اصول ادیان"، "لحن شناسی پیرامون آثار و افکار بزرگان سخن ایران"، "روش تحقیق در تاریخ هنر"، "تصحیح مجدد دیوان سلمان ساوجی"، "روش تحقیق در تحولات فکری و فلسفی در اروپا و آسیا"، "سیر مکاتب هنری در ایران"، "هدف هنر در شرق و هدف آن چدر اروپا"، "مکاتب هنری در شرق"، "مکاتب هنری در اروپا"، "مکاتب فلسفی در اروپا"، "مکاتب فلسفی درآسیا"، "هدف نهائی در شرق و غرب"، " کارنامه شعر معاصر"، "کارنامه نثر معاصر" و "تأثیر ادبیات ایران بر ادبیات جهان" (در تحقیق)، "اشک وسرنوشت" (تألیف) و "امام حماسه ای دیگر" (نثر و شعر) میباشند.در این سال همزمان با ورود به دانشکده ی معقول و منقول دانشگاه تهران به استخدام آموزش و پرورش درآمد و به عنوان مسئول سامان دادن به کتابخانه های موجود و مقالات و کتب ادبی این وزارتخانه و نیزدبیر دبیرستان تهران به فعالیت پرداخت . در سال 1330 با کسب مدرک کارشناسی در رشته ی معقول و منقول به ادامه ی تحصیل رشته ی فلسفه در دانشگاه تهران پرداخت . مهرداد اوستا در سالهای 1333و 1345 دوبار ازدواج کرد که حاصل آن یک پسر و سه دختر بود . استاد اوستا ضمن تدریس در دانشگاه تهران سفرهای متعددی را به کشورهای مختلف انجام داد و آثار و اشعار ارزشمندی از خود بر جای نهاد . سرانجام در سال 1370 در سن 62 سالگی در اثر عارضه قلبی درگذشت و پیکر وی در قطعه مشاهیر ادب و هنر ایران در تهران به خاک سپرده شد . اوستا از شاعران و مدرسان برجسته زمان معاصر بود و وی را بزرگترین قصیده سرای معاصر نام نهاده اند . برخی کتابهای وی به دلایل سیاسی ممنوعیت انتشار یافتند و در دهه پنجاه مدتی ممنوع القلم بود . ادبیات فارسی ، فلسفه تاریخ هنر ، روش تحقیق هنری ، ادبیات جهان ، ادبیات دراماتیک زیبایی شناسی و تاریخ موسیقی از جمله دروس تدریس شده توسط وی در دانشگاههای مختلف است.و به تفکیک سالها به شرح زیر است:در سال 1327، تحصیلات عالی خود را در رشته? معقول و منقول الهیات دانشگاه تهران آغاز کرد و آن را تا گرفتن درجه? فوق لیسانس فلسفه ادامه داد. در سال 1332، نخستین اثر وی که تصحیح دیوان سلمان کودتای 28 مرداد 1332، مهرداد اوستا مردم را به مبارزه فرا میخواند در شهریور 32 به جرم مخالفت با رژیم شاه به زندان افتاد. وی اشعاری در مبارزه با رژیم شاه داشت که میتوان به شعر زیر که در سال 1335 سروده بود اشاره کرد: خانه‌ها ویران، پی آبادی کاخی چراست؟ / تا سزد خودکامه‌ای را دستگاه خودسری؟ سال 1333، سال آغاز تدریس وی در دانشگاه تهران، در همین سال نیز ازدواج کرد. سال 44، سفر به اروپا پس از پیروزی انقلاب، سمتهای وزارت فرهنگ و آموزش عالی، ریاست دانشگاه تهران، ریاست مجتمع عالی هنر و... را عهده دار شد. سال 62،سفر به فرانسه برخی آثاروی عبارتند از : تصحیح دیوان سلمان ساوجی و چاپ - انتشارات زوار – 1332 رساله ای در فلسفه ، منطق ، روانشناسی و اخلاق - انتشارات زوار – 1333 عقل و اشراق - انتشارات زوار – 1334 رسایل خیام ( نوروزنامه – رساله ی وجود) با مقدمه و تحقیق در زندگی وی 1335 از کاروان رفته انجمن ادبی حافظ - ناشر زوار – 1339 پالیزبان 1342 حماسه آرش ( منظومه معروف شاعر ) چاپخانه خراسان –مشهد – 1344 از امروز تا هرگز ( مجموعه داستان های کوتاه ) انتشارات ابن سینا – 1349 دفتر شعر شراب خانگی ترس محتسب خورده – انتشارات زوار – 1351 تیرانا – انتشارات زوار – 1352 امام حماسه ای دیگر – انتشارات حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی - 1360