اقلیمـ رهایے

«118» یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا بِطانَةً مِنْ دُونِکُمْ لا یَأْلُونَکُمْ خَبالًا وَدُّوا ما عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضاءُ مِنْ أَفْواهِهِمْ وَ ما تُخْفِی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ قَدْ بَیَّنَّا لَکُمُ الْآیاتِ إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُونَ‌

اى کسانى که ایمان آورده‌اید! از غیر خودتان همراز نگیرید. آنان در تباهى شما کوتاهى نمى‌کنند، آنها رنج بردن شما را دوست دارند. همانا کینه و دشمنى از (گفتار) دهانشان پیداست و آنچه دلشان در بردارد، بزرگتر است. به تحقیق ما آیات (روشنگر و افشاگر توطئه‌هاى دشمن) را براى شما بیان کردیم اگر تعقّل کنید.
نکته ها

«بِطانَة» به لباس زیر گفته مى‌شود که به «بَطن» و شکم مى‌چسبد. این کلمه، کنایه از مَحرم اسرار است. «خَبال» به معناى نابودى فکر و عقل است. «عَنَت» به معنى سختى و رنج، و «یَألُون» به معنى کوتاهى کردن در انجام کار است.

دشمن براى ما چه آرزو مى‌کند؟

اگر به واژه‌ى «وَدَّ» در قرآن بنگریم، آرزوهاى دشمنان را درباره خود در مى‌یابیم:

1. غفلت از سلاح وسرمایه خود. «وَدَّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِکُمْ وَ أَمْتِعَتِکُمْ» «1»

«1». نساء، 102.

جلد 1 - صفحه 590

2. ضعف و سستى و مداهنه و سازش‌کارى. «وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَیُدْهِنُونَ» «1»

3. رنج و فشار و به زحمت افتادن. «وَدُّوا ما عَنِتُّمْ»

4. ارتداد و بازگشت از دین. «وَدَّ کَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ لَوْ یَرُدُّونَکُمْ مِنْ بَعْدِ إِیمانِکُمْ کُفَّاراً» «2»
پیام ها

1- بیگانگان را مَحرم اسرار خویش قرار ندهیم. «لا تَتَّخِذُوا بِطانَةً مِنْ دُونِکُمْ» وجود مستشاران خارجى در کشورهاى اسلامى، ممنوع است.

2- رازدارى، یک وظیفه‌ى قطعى است. «لا تَتَّخِذُوا بِطانَةً مِنْ دُونِکُمْ»

3- هر مسلمانى هم که مصداق‌ «دُونِکُمْ» باشد، نباید محرم اسرار قرار گیرد، زیرا در میان مسلمانان نیز افراد فتنه‌جو و جاسوس، کم نیستند. «لا تَتَّخِذُوا بِطانَةً مِنْ دُونِکُمْ ...»

4- ملاک دوستى و روابط صمیمانه‌ى مسلمانان با سایر جوامع باید ایمان باشد.

«لا تَتَّخِذُوا بِطانَةً مِنْ دُونِکُمْ»

5- دشمن در ضربه زدن به فکر و اندیشه کوتاهى نمى‌کند. «لا یَأْلُونَکُمْ خَبالًا»

6- دشمنان با شگردهاى گوناگون با ما برخورد مى‌کنند: 1. فساد. «لا یَأْلُونَکُمْ خَبالًا» 2. فشار. «وَدُّوا ما عَنِتُّمْ» 3. نفاق. «ما تُخْفِی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ»

7- دشمنان خود را بشناسید و هشیار باشید، آنان ذرّه‌اى در توطئه و فتنه علیه شما کوتاهى نمى‌کنند. «لا یَأْلُونَکُمْ خَبالًا وَدُّوا ما عَنِتُّمْ»

8- اوامر و نواهى الهى، دلیل و فلسفه دارد. اگر شما را از روابط صمیمانه با دشمنان نهى مى‌کند، به خاطر آن است که آنان در توطئه علیه شما کوتاهى نمى‌کنند. «لا تَتَّخِذُوا ... لا یَأْلُونَکُمْ»

9- از کوزه همان برون تراود که در اوست. از دشمن انتظارى جز بغض و کینه‌نیست. «قَدْ بَدَتِ الْبَغْضاءُ مِنْ أَفْواهِهِمْ»

«1». قلم، 9.

«2». بقره، 109.

جلد 1 - صفحه 591

10- دشمنان خود را از تبلیغات آنان بشناسید. «قَدْ بَدَتِ الْبَغْضاءُ مِنْ أَفْواهِهِمْ»

11- روابط صمیمى با دشمنِ توطئه‌گر، نشانه‌ى بى‌عقلى است. برخورد صمیمانه، با افراد بى‌صفا، کم عقلى است. «ما تُخْفِی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ ... إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُونَ»

12- خداوند به درون همه آگاه است و نقشه‌هاى دشمنان اسلام را افشا مى‌کند.

«وَ ما تُخْفِی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ»

13- دشمنان شما منافق هستند، ظاهر و باطنشان یکى نیست. «ما تُخْفِی صُدُورُهُمْ»

14- خداوند با معرّفى روحیات دشمن، با شما اتمام حجّت کرده است. «قَدْ بَیَّنَّا الْآیاتِ»

15- مؤمن بودن مسأله‌اى است و عاقل بودن مسأله دیگر، لذا در این آیه خداوند به مؤمنان مى‌فرماید: کفّار را محرم اسرار خود قرار ندهید، اگر عقل دارید. «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ... إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُونَ»